10 sierpnia 2025

Śląskie – śladem wielkiego przemysłu

Region kojarzony niegdyś głównie z przemysłem górniczym, kryje w sobie mnóstwo atrakcji, niespodzianek i ciekawych historii. Można tu żeglować, jeździć na nartach, wędrować po górach, a na ulicach spotkać postaci z ulubionych bajek. Trasa Rajdu Śląska przebiega przez spory fragment województwa śląskiego.

Śląskie to ponad 12 tys. km2 powierzchni, blisko 4,5 mln ludzi, 17 powiatów i aż 19 miast na prawach powiatu. To najgęściej zaludnione i najsilniej zurbanizowane województwo w Polsce. Szlak Zabytków Techniki i liczne muzea przypominają o przemysłowej historii Śląska. Południową część województwa stanowią Beskidy, a północną – malownicza Jura Krakowsko-Częstochowska. Zróżnicowana budowa i ciekawe położenie geograficzne sprawiają, że region ten ma do zaoferowania naprawdę wiele zarówno turystom, jak i samym mieszkańcom.

Unikatowa architektura

Jednym z najbardziej charakterystycznych śląskich krajobrazów są osiedla robotnicze, budowane w większości na przełomie XIX i XX w. w pobliżu dużych zakładów przemysłowych. Niektóre z nich zostały objęte opieką konserwatorów zabytków i poddane renowacji lub rewitalizacji, jak np. najpopularniejszy spośród nich Nikiszowiec, który został wpisany na listę Pomników Historii. Oprócz znanych kamienic można tutaj znaleźć dużo innych architektonicznych perełek – pałac w Pszczynie, średniowieczne ruiny zamków w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, sanktuarium na Jasnej Górze czy słynny Spodek w samym sercu Katowic.

Przemysłowe dzieje

Śląsk to także region o niezwykle barwnej i dynamicznej historii. Aby ją zgłębić, warto odwiedzić Muzeum Śląskie w Katowicach, które prezentuje dynamikę dziejów tego obszaru, jego wielokulturowość i przemysłowe korzenie – przy pełnym uznaniu dla lokalnego dorobku intelektualnego i artystycznego. A dla jak najlepszego podkreślenia charakteru tego regionu stworzono Szlak Zabytków Techniki. Znajdują się na nim obiekty związane z przemysłem ciężkim, takie jak np. Kopalnia Guido i Sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu, tamtejszy Szyb Maciej czy Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach. Warto zajrzeć też do muzeów browarnictwa w Tychach i Żywcu lub zasmakować historii w mniej miejskim wydaniu i odwiedzić Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie.

Cave. Dungeon. Silesia. Silver rush. Swimming along underground rivers. Tarnowskie Góry. Black Trout Adit. Miners of Silesia. The Green boat is underground. Underground river. River in a cave. UNESCO

Światowe dziedzictwo

Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku w Tarnowskich Górach wraz z jej systemem gospodarowania wodami podziemnymi to największy i najbardziej reprezentatywny w Polsce zespół podziemi historycznych kopalń rud metali. Zachowany i udostępniony dzięki zaangażowaniu lokalnego stowarzyszenia kompleks składa się z ponad 50 km głównych sztolni odwadniających oraz ze 150 km dodatkowych chodników odwadniających, korytarzy transportowych, szybów i obszarów wydobycia. Jako całość w 2017 r. wpisano go na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Dziś to jedyny obiekt ze Śląska ujęty na tej liście (i jeden z piętnastu w całej Polsce). Trwają jednak starania, by dodać do niej kolejne śląskie atrakcje. Kandydatami są m.in. modernistyczny Dom Tekstylny Weichmanna w Gliwicach, a także Sztolnia Królowa Luiza, Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna oraz Kopalnia Guido w Zabrzu.

WOJEWÓDZTWO ŚLĄSKIE JEST GŁÓWNYM PARTNEREM RAJDU ŚLĄSKA